Typering Ervaringsdeskundigheid gaat het over beschrijven van de lessen die je van het leven geleerd hebt, en hoe je die in kan zetten in het werk als ervaringsdeskundige. Het heeft vier pijlers: ervaringsdeskundigheid, persoon, werk, waardering. Op deze pagina uitleg over ervaringskennis, een belangrijk onderdeel van ervaringsdeskundigheid.
Ervaringskennis bestaat uit de kennis die mensen opdoen in het leven in een bepaalde situatie, of met een ziekte of beperking. Het ontstaat door te leren van situaties in het dagelijks leven, aangevuld met kennis van anderen en uit boeken, media en voorlichting.
Interactie met de samenleving
Het hebben van een zichtbare beperking roept reacties op. Ook op andere manieren krijgen veel ervaringsdeskundigen te maken met reacties uit de samenleving. Het gaat bijvoorbeeld om uitsluiting, stigmatisering en de gevolgen van bureaucratie. De kennis gaat zowel over de eigen situatie, als over de samenleving en het maatschappelijk niveau.
Inclusie en toegankelijkheid
Ervaringsdeskundigen doen inzicht op in wat hen buitensluit, en wat inclusie bevordert. Bij het leven met een beperking, ontstaat als vanzelf kennis over toegankelijkheid.
De kennis gaat zowel over de eigen situatie, als over de samenleving en het maatschappelijk niveau.
Beeldvorming en stigmatisering
Over elke groep bestaan vooroordelen, zeker als de groepskenmerken afwijken van wat ‘normaal’ is. Als je met starende blikken of uitstraling te maken krijgt, ontstaat steeds meer kennis over vooroordelen en stigmatisering.
Veel ervaringsdeskundigen in een kwetsbare situatie kunnen minder goed participeren in de samenleving en krijgen te maken met uitsluiting en vooroordelen. Mensen met een zichtbare beperking merken dat mensen hen aanstaren, van mensen met bepaalde psychische aandoeningen denken veel Nederlanders dat ze gevaarlijk zijn. Zo bestaan er over elke groep die afwijkt van het gemiddelde, wel vooroordelen. Als je er mee te maken krijgt, leer je het kennen. Als je het vaker meemaakt, er over leest of met anderen over praat dan gaan overeenkomsten en verschillen opvallen. Zo ontstaat steeds meer kennis over vooroordelen en stigmatisering.
Wetten en regels
Hoe meer je te maken krijgt met mogelijkheden voor ondersteuning, hoe complexer de wetten en regels worden. Ervaringsdeskundigen zijn soms ware specialisten geworden over de wetten waar ze mee te maken hebben, en vooral over de samenhang daartussen.
Het leven in Nederland is zo complex, dat niemand alle wetten en regels kent. Sterker nog. Het schijnt dat maar een handjevol mensen bij het UWV alle wetten en uitzonderingen kent waar ze daar mee moeten werken. Daardoor kan het moeilijk zijn om informatie over je eigen situatie te krijgen. Als je met een vraag over je uitkering naar het UWV belt, ben je soms beter op de hoogte dan de persoon aan de andere kant van de telefoon. Wetten en regels leer je kennen door er mee te maken te krijgen. Ervaringsdeskundigen die meer informatie opzoeken, kunnen expert worden op het terrein waar ze zich in verdiepen.
Naast de letterlijke wetten en regels, is er ook een bureaucratisch systeem waar iedereen mee te maken krijgt. Het is een ware kunst om je weg te vinden in het woud aan mensen, processen, protocollen en wisselende afspraken waar je aan moet voldoen. Al doende leert men.
Vragen
Als je over je eigen ervaringskennis na wilt denken
- Zijn er vooroordelen over mensen zoals jij?
- Heb je weleens te maken met uitsluiting en discriminatie? Hoe ga je daar mee om?
- Hoeveel weet jij over toegankelijkheid?
- Met welke wetten en regels heb je te maken? Hoe vind je daar je weg in?